Za nami październik, czyli Miesiąc Świadomości Raka Piersi. Specjaliści jednak apelują, by o tej chorobie pamiętać przez cały rok, bo to najczęściej występujący w Polsce nowotwór złośliwy u kobiet. Stanowi drugą, po raku płuc, przyczynę zgonów z powodu nowotworów wśród kobiet.
– Do czynników ryzyka raka piersi zalicza się między innymi wiek pacjentki, występowanie raka piersi lub jajnika u krewnych, wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki i późna menopauza, późny wiek pierwszego porodu, nadwaga, otyłość, długotrwała antykoncepcja hormonalna i hormonalna terapia zastępcza. Podstawowe zachowania zmniejszające ryzyko wystąpienia raka piersi to unikanie nadwagi i otyłości, regularna aktywność fizyczna, ograniczenie spożycia alkoholu i unikanie palenia tytoniu, ograniczenie stosowania hormonalnej terapii zastępczej oraz regularne kontrole ginekologiczne u pacjentek stosujących antykoncepcję hormonalną – wylicza Miłosz Matyja, ginekolog położnik z MarMedicam w Jaworznie.
Odpowiednia profilaktyka jest niezwykle istotna w wykrywaniu raka piersi, szczególnie jego wczesnych postaci. – Samobadanie piersi przez pacjentkę jest badaniem o ograniczonej czułości w wykrywaniu nieprawidłowości w piersiach. Dlatego też rozsądne jest edukowanie oraz zachęcanie kobiet do wykonywania tego badania w odpowiedni sposób raz w miesiącu i zgłaszania się do lekarza w każdym przypadku stwierdzenia jakiejkolwiek nieprawidłowości – dodaje Miłosz Matyja.
Brak wyczuwalnych w samobadaniu zmian nie może zwalniać kobiet od zgłoszenia się do lekarza na profilaktyczne badanie. Optymalnie powinno ono być wykonywane przynajmniej raz na dwa lata u kobiet w wieku poniżej 40 lat i raz w roku u pacjentek w wieku 40-49 lat. Co ważne, dotyczy to pacjentek zdrowych, bez nałogów, z BMI pomiędzy 20-25 kg/m2, bez przypadków raka piersi i jajnika w rodzinie, bez objawów i czynników ryzyka raka piersi.
– Pacjentki w wieku 50-69 powinny mieć wykonywane przez lekarza profilaktyczne badanie palpacyjne piersi przynajmniej raz na 12 miesięcy i mammografię co 24 miesiące. Natomiast pacjentki niezaliczające się do tych grup, powinny zgłosić się do swojego lekarza i zostać indywidualnie zakwalifikowane do grupy ryzyka raka piersi. Dopiero na tej podstawie powinny mieć dobraną odpowiednią profilaktykę – wyjaśnia lek. med. Miłosz Matyja.
Zespół Lecznictwa Otwartego w Jaworznie także zachęca kobiety do samobadania i zgłaszania się do przychodni ginekologicznych. – Największym sprzymierzeńcem raka piersi od lat pozostaje strach. Strach przed badaniem, przed diagnozą. Zachęcamy do aktywnej profilaktyki – apelują pracownicy jaworznickiego ZLO.
Kobiety mogą sprawdzić stan zdrowia w przychodniach ginekologicznych w Podłężu, Podwalu i w Szczakowej. Do poradni ginekologicznej nie jest wymagane skierowanie. Poradnie ściśle współpracują z pracownią USG prowadzoną w ZLO Leopold. Jest ona wyposażona w sprzęt i aparaturę medyczną, umożliwiającą diagnostykę chorób kobiecych (m.in. specjalistyczny aparat USG przystosowany do badania piersi).
W Jaworznie przez cały rok Szpital Wielospecjalistyczny realizuje Populacyjny Program Profilaktyki Raka Piersi. Prowadzona jest akcja informacyjna o programie poprzez wysyłkę imiennych zaproszeń na badania. Badania przesiewowe wykonuje się u osób zdrowych, niemających objawów choroby. Ich celem jest wykrycie najwcześniejszych oznak nowotworu lub stanu przednowotworowego, możliwych do ujawnienia przy pomocy testu przesiewowego (w tym wypadku mammografii), zanim pojawią się kliniczne symptomy choroby. Program skierowany jest do kobiet w wieku od 50 do 69 lat. Mammografię można wykonać bezpłatnie i bez skierowania. Badanie wykonywane jest okresowo: co 24 miesiące u kobiet w wieku od 50 do 69 lat; co 12 miesięcy u kobiet w wieku od 50 do 69 lat, u których wystąpił rak piersi wśród członków rodziny (u matki, siostry lub córki) lub mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA.
Z każdą pacjentką przed badaniem zbierany jest wywiad. Po wykonaniu badania otrzymuje ona pełny opis wraz z dokumentacją zdjęciową. Czas oczekiwania na wynik to 7 dni. W przypadku nieprawidłowego wyniku istnieje możliwość wykonania w szpitalu pogłębionej diagnostyki bez dodatkowych skierowań.
Programem nie mogą być objęte kobiety, które już wcześniej leczyły się z powodu nowotworu piersi o charakterze złośliwym. Kobiety, które zgłaszają dolegliwości chorobowe w obrębie piersi powinny być diagnozowane w ramach porad w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, a nie w ramach programu przesiewowego. Dlatego panie z niepokojącymi objawami powinny zgłosić się jak najszybciej do lekarza POZ, ginekologa lub onkologa, aby rozpocząć odpowiednie postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne. W celu odbycia takiej wizyty nie jest wymagane skierowanie. Termin badania można ustalić, kontaktując się pod nr. tel. 32 317 48 36 poniedziałek-czwartek w godz. 7 do 14.30, piątek 11 do 15.
Natalia Czeleń
Badanie można wykonać również w mammobusie | fot. Natalia Czeleń
