Ostatnie lata to dla Jaworzna czas ważnych zmian. Przebudowa układu drogowego, remont Rynku, modernizacja Hali Widowiskowo-Sportowej i Ośrodka Wypoczynkowo-Rekreacyjnego Sosina, utworzenie GEOsfery czy parku Angielskiego to tylko niektóre inwestycje zrealizowane w ciągu kilkunastu ostatnich lat. Miasto na naszych oczach staje się wygodniejsze, ładniejsze i bardziej przyjazne. Dziś zaglądamy do miejsc, które nie bez powodu budzą dumę jaworznian. Zapraszamy na tę sentymentalną wyprawę!
Drogowa rewolucja
Na przestrzeni kilkunastu lat znacząco zmienił się układ drogowy w Jaworznie. Rozpoczęta około 20 lat temu budowa Trasy Śródmiejskiej i obwodnic, sprawiła, że w miarę zakańczania kolejnych jej etapów Śródmieście i główne miejskie ulice zostały odciążone od wzmożonego ruchu samochodowego, stały się bezpieczniejsze. Ruch tranzytowy wyprowadzono poza centrum.
Wielka metamorfoza rozpoczęła się w 2005 roku, od budowy odcinka TŚ między Centrum a Starą Hutą i Borami, od skrzyżowania ul. Krakowskiej do ul. Olszewskiego. Drugi etap wiązał się z powstaniem 3-kilometrowego fragmentu, od Olszewskiego do Leopoldu, po śladzie dawnego torowiska, przy którym była kiedyś stacja kolejowa Jaworzno. Wraz z budową nowej drogi, drogowcy wykonali też łącznik do ul. Kolejowej i nowy skręt w Grunwaldzką.
Trasa Śródmiejska stała się przejezdna 1 grudnia 2008 roku. Po powstaniu dwóch odcinków TŚ wielka przebudowa rozpoczęła się też w Centrum. Jednokierunkowa wcześniej Grunwaldzka została drogą dwukierunkową, a na Pocztowej odwrócono kierunek ruchu i zlikwidowano tamtejszy przystanek autobusowy, jak i ten pod Merino. Powstały za to nowe przystanki: Centrum i Urząd Miejski. Centrum zyskało też dwa ronda.
Jaworznicki Rynek zmienił się nie do poznania. Kiedyś jeździły po nim samochody. Dziś to jedno z ulubionych miejsc spotkań mieszkańców Jaworzna | fot. Materiały MCKiS
W kolejnych latach zmieniał się układ drogowy w innych dzielnicach. Powstała obwodnica Dąbrowy Narodowej, nazwana ul. Obrońców Września 1939 roku. Budowa tej drogi odciążyła korkującą się wcześniej ul. Katowicką. Przebudowano także główne drogi na Osiedlu Stałym. Zlikwidowano Rondo im. 308 Krakowskiego Dywizjonu Myśliwskiego i zbudowano skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną. Zmodernizowano również skrzyżowanie Grunwaldzkiej ze Szczakowską i odcinki Grunwaldzkiej, od Szczakowskiej do Centrum (remont fragmentu od skrzyżowania z ulicą Cegielnianą do krzyżówki z al. Piłsudskiego oraz remont tego na Pechniku odbyły się na przestrzeni ostatnich kilku lat) i ul. Katowicka w Dąbrowie Narodowej (te odcinki były dawniej odcinkami DK79). W ubiegłym roku zakończył się też ważny etap przebudowy DK79 w Byczynie. Powstała estakada, co odciążyło tę dzielnicę od wzmożonego ruchu tranzytowego.
Obecnie trwa realizacja kolejnego dużego projektu drogowego. Rozpoczęła się budowa ul. Nowoszczakowskiej, która będzie obwodnicą Niedzielisk, i remont Szczakowskiej.
Rynek, hala i biblioteka
Metamorfozę przeszły nie tylko drogi. Wypiękniały Rynek, Hala Widowiskowo-Sportowa, Miejska Biblioteka Publiczna, a także miejsca rekreacyjne, jak np. GEOsfera, Sosina, park Podłęże.
Jaworznicki Rynek, jako główny plac naszego miasta, zmienił się na przestrzeni ostatnich lat nie do poznania. Kiedyś ciągnęła się przez niego ruchliwa Droga Krajowa nr 79, nieopodal, przy ul. Pocztowej, był główny miejski przystanek autobusowy w stronę Katowic. Poza tym na głównej płycie działo się niewiele, a spora jej część była po prostu parkingiem samochodowym. Ponad 10 lat temu Rynek przeszedł jednak znaczącą metamorfozę. I już od dekady jest jednym z ulubionych miejsc spotkań mieszkańców Jaworzna i ich gości.
Wielka przebudowa Rynku rozpoczęła się na przełomie 2012 i 2013 roku. Pomysł był taki, by z Rynku wyprowadzić ruch samochodowy i stworzyć przestrzeń, w której mieszkańcy mogą się spotykać, relaksować, spacerować i dobrze się bawić.
Udało się. Po metamorfozie jaworznicki Rynek stał się deptakiem. Ruch samochodowy odbywa się tylko przed kościołem. Jest też tam przystanek autobusowy. Nie ma już za to tego przy Pocztowej. Na płytę główną mogą wjeżdżać tylko mieszkańcy okolicznych budynków, służby miejskie, foodtrucki i kierowcy, mający stosowne pozwolenie.
Na Rynku organizowane są miejskie imprezy, odbywają się tu koncerty, wydarzenia kulturalne, start i metę miewają zawody sportowe. Są podświetlane fontanny, schody, a zimą Rynek jest pięknie ozdobiony. Na Rynku staje miejska choinka.
Od strony kościoła znajduje się zielona strefa z donicami, w których rosną ozdobne rośliny, ławkami i zegarem wodno-słonecznym, przy którym wkopano kapsułę czasu. Na Rynku rośnie symbol Jaworzna, jawor, a pod nim jest posąg drwala. Są też dwa chomiki europejskie, jeden z nich znajduje się pod jaworem, drugi przy zegarze wodno-słonecznym.
Jaworznicki Rynek został otwarty po przebudowie jesienią 2013 roku. Rok później internauci okrzyknęli go najlepszą przestrzenią publiczną woj. śląskiego.
Zmieniła się też Hala Widowiskowo-Sportowa MCKiS. Po modernizacji jest prawdziwą wizytówką miasta | fot. Materiały MCKiS
Zmodernizowana została też Hala Widowiskowo-Sportowa MCKiS. Pierwotnie projekt zakładał jedynie prace termomodernizacyjne. Ale dzięki wsparciu miasta, Miejskie Centrum Kultury i Sportu mogło przeprowadzić też remont wewnątrz obiektu. Wraz z termomodernizacją i montażem na dachu automatycznie sterowanych świetlików wymieniono instalację elektryczną i przeciwpożarową, zbudowano dodatkowe pomieszczenia magazynowe od strony ulicy Królowej Jadwigi i stworzono też salę wystawienniczą pod trybunami. Nowy wygląd zyskał hol, w którym położono nową posadzkę. Remont przeszły toalety, łazienki i szatnie. Odświeżono parkiet w głównej części hali, wymieniono oświetlenie i system nagłośnienia.
Zmieniło się też otoczenie wokół obiektu.
Warto przypomnieć też, że przed Halą Widowiskowo-Sportową powstał parking podziemny, a nad nim zbudowano skwer. Te elementy są częścią Miejskiego Centrum Integracji Transportu, na który składa się też zmodernizowane centrum przesiadkowe z przystankami autobusowymi i zadaszonym parkingiem rowerowym pod Płaszczką. Jaworzno było też pierwszym miastem w Polsce, gdzie powstała autostrada dla rowerów. Velostrada ciągnie się od Centrum do Osiedla Stałego i stała się świetnym połączeniem rowerowym między jaworznickimi osiedlami.
Wśród odnowionych obiektów jest też główna siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej. Po kilkumisięcznej modernizacji gmach przy Rynku został oddany do użytku w styczniu tego roku. W ramach remontu wymieniono m.in. instalacje elektryczne i oświetlenie, przeprowadzono prace budowlane. Powstały nowe przestrzenie dla seniorów, młodzieży i dzieci. Biblioteka wzbogaciła się w nowoczesne urządzenia, takie jak książkomat, totem, skaner planetarny, hologram, sprzęt do transmisji/streamingu, oraz komputery dla niewidomych.
Autobusy i ekologia
Rewolucja miała też miejsce w komunikacji autobusowej. Najpierw, w 2005 roku papierowe bilety zastąpiła Jaworznicka Karta Miejska. System działa bez problemów już od 19 lat. Na karcie zapisywane są bilety okresowe i jednorazowe, uprawniające do przejazdu komunikacją miejską na terenie naszego miasta oraz do Katowic, Mysłowic, Sosnowca i Chrzanowa.
JKM-ka z biletami okresowymi, a także z Elektroniczną Portmonetką (czyli pulą środków na bilety jednorazowe) jest dziś jednym z elementów jaworznickiego systemu biletowego w komunikacji miejskiej. Bilety można też kupić w biletomatach w autobusie, u kierowcy, przez internetową aplikację i zapisując je na karcie płatniczej. Od kilku lat pasażerowie PKM Jaworzno korzystają też z taniego biletu rocznego.
Kiedyś po Jaworznie jeździły używane autobusy, m.in. piętrowe. Obecnie większość floty to elektrobusy | fot. Adrian Słupski, Anna Zielonka-Hałczyńska
Na przestrzeni kilkunastu lat zmienił się też bardzo tabor autobusowy. Jaworznicki przewoźnik postawił na nowoczesny sprzęt. Z tras zniknęły stare wozy, w tym te wysokopodłogowe, i popularne, ale psujące się już, piętrusy. Tabor PKM-u zasilały stopniowo fabrycznie nowe pojazdy, na których kupno nasze miasto z powodzeniem otrzymywało unijne dofinansowanie.
A prawdziwa rewolucja miała miejsce 9 lat temu, gdy po Jaworznie rozpoczął kursowanie pierwszy na polskich drogach autobus elektryczny. Obecnie w taborze PKM-u jest 50 elektrobusów. Ostatnie sztuki przyjechały do naszego miasta w 2022 roku.
Wraz ze zmianą floty jaworznicki przewodnik dostosował do elektryków także swoją infrastrukturę, zarówno we własnej zajezdni, jak i w terenie. W bazie zbudowana została specjalna hala, w której znajdują się ładowarki. W różnych częściach miasta zainstalowane zostały też stacje doładowujące. Baterie autobusowe są tam ładowane za pomocą pantografów.
Zielone miasto
Wypiękniały też zielone zakątki Jaworzna. Tuż obok przystanku Centrum mamy teraz piękne planty. Powstały w miejscu po dawnym szybie Kościuszko i znajdują się w sąsiedztwie galerii Galena, która też została zbudowana na pogórniczym gruncie. O dawnej kopalni mieszkańcom przypomina makieta „Jacka Rudolfa” i górnicze urządzenia, które tam ustawiono. Planty to też dobre miejsce, by odpocząć na ławkach, pojeździć na rowerze czy na rolkach. Jest też odnowiony, dobrze wyposażony, duży plac zabaw i Wodny Placu Zabaw, który w wakacje jest oblegany przez małych jaworznian.
Remont przeszedł też park na Podłężu, który został wzbogacony m.in. w nowe elementy infrastruktury parkowej i nowe boiska. Powstał także zupełnie nowy park – Angielski – na pokopalnianej hałdzie między Borami a Starą Hutą. Wielką popularnością, i to nie tylko wśród jaworznian, cieszy się również park Gródek, zwany polskimi Malediwami.
Wielkie zmiany zaszły na Sosinie. Na terenie ośrodka, którym zarządza Miejskie Centrum Kultury i Sportu, wyremontowano drogi dojazdowe, miejsca parkingowe, odnowiono starą plażę, zbudowano nową i oczyszczono dno zalewu. Powstały specjalne baseny, oddzielone pomostami. Bezpieczeństwa kąpiących się w nich plażowiczów strzegą w sezonie letnim pracownicy WOPR. Na Sosinie powstały też m.in. boiska wielofunkcyjne do siatkówki i koszykówki, siatkówki plażowej i gry w bule, pomosty dla wędkarzy, plac zabaw, siłownia pod chmurką, deptak, toalety i prysznice. Zostały otwarte punkty gastronomiczne.
Sosina przeszła modernizację. W jej ramach zniknęły stare, poniszczone już elementy infrastruktury, a powstały nowe, jak np. boiska sportowe | fot. Materiały MCKiS
Pisząc o zmianach, nie można nie wspomnieć też o Ośrodku Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera, w której można poznać historię prajaszczurów, obejrzeć skamieniałości i przejść się po dnie pradawnego morza, odpocząć w ogrodzie sensorycznym i przy tężni solankowej. Ośrodek, który powstał w dawnym kamieniołomie, stał się celem wycieczek mieszkańców całego regionu. Latem GEOsfera jest też miejscem rozmaitych imprez, w tym koncertów, pikników, festynów czy zawodów sportowych. Na terenie ośrodka znajduje się też budynek, w którym odbywają się naukowe prelekcje i wykłady. Są tam też organizowane wystawy i warsztaty. GEOsfera wielokrotnie spotykała się z uznaniem na różnych konkursach.
Paweł Silbert
prezydent Jaworzna
W ramach naszego miejskiego programu #JaworznoPoziomWyżej realizujemy ideę miasta przyszłości. Miasta wygodnego, bezpiecznego, dobrze skomunikowanego, przemyślanego i oczywiście zgodnego z oczekiwaniami Państwa, mieszkańców. Razem z moimi współpracownikami konsekwentnie pracujemy nad projektami, wpisującymi się w Strategię Rozwoju Jaworzna 2030+. Podczas licznych spotkań i warsztatów rodzą się koncepcje, strategie i pomysły, jak lepiej i mądrzej dla Was, dla jaworznian, zaprojektować miasto i uczynić je bardziej wygodnym do życia. Ważny jest dla mnie głos samych mieszkańców, którzy dobrze wiedzą, czego im w mieście brakuje. Dlatego przygotowaliśmy specjalną ankietę i zachęcamy do jej wypełnienia. Podzielcie się z nami swoimi oczekiwaniami, powiedzcie jakiego miasta oczekujecie, jakie powinno być Jaworzno do 2030 roku. Zapraszam do wspólnego projektowania miasta!
Anna Zielonka-Hałczyńska
| fot. Materiały MCKiS Jaworzno
