Jaworznicki Obszar Gospodarczy (JOG) to szansa na nowe przemysłowe otwarcie dla Jaworzna i regionu. Tym razem już niezwiązane z przemysłem surowcowym czy energetycznym, ale z nowoczesnymi i zaawansowanymi technologicznie branżami. Zapewni tysiące miejsc pracy dla kolejnych pokoleń mieszkańców Jaworzna oraz okolic. W badaniach opinii publicznej, wykonanych w grudniu 2021 roku, utworzenie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego poparło 77,04 proc. mieszkańców Jaworzna.
Nie przegapić szansy
W roku 1996 rząd powołał do życia Katowicką Specjalną Strefę Ekonomiczną z jej dwiema głównymi podstrefami – tyską i gliwicką. Wraz z tą decyzją ruszył zawrotny rozwój Gliwic (do ich aktualnego statusu najbogatszego miasta województwa) i Tychów (jedno z najlepiej ocenianych miast pod względem mieszkania w aglomeracji). A przecież zarówno Gliwice, jak i Tychy borykały się w latach 90. XX w. z tymi samymi problemami transformacji ustrojowej (wygaszanie kopalń, upadek zakładów przemysłowych, lawinowy wzrost bezrobocia), co inne miasta regionu, których gospodarka oparta była na przemyśle ciężkim. Strefa ekonomiczna pozwoliła im wyjść z impasu znacznie szybciej, rozwinąć nowe branże i awansować do czołówki województwa pod względem generowanego PKB.
Teraz gdy pojawia się szansa na utworzenie w Jaworznie dużego obszaru aktywności gospodarczej, musimy ją wykorzystać. Zwłaszcza w obliczu wstrząsów gospodarki światowej i wdrażania polityk klimatycznych, strefa ekonomiczna może być dla miasta jedyną metodą budowy nowego gospodarczego potencjału.
Nowy przemysł w mieście
Idea budowy Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego (jak i nazwa) to pomysł prezydenta Pawła Silberta, który kilkanaście lat temu postawił cel stworzenia dużej strefy przemysłowej w mieście. Przez te lata wykonano prace planistyczne, przyjęto Studium Jaworzna z odpowiednimi funkcjami dla zespołu terenów przy elektrowni, uchwalono Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Wojska Polskiego Północ” nadający zapisy i funkcje przemysłowe dla tzw. brownfieldów – czyli terenów w przeszłości mocno wykorzystywanych przez przemysł i przywracanych w ramach transformacji gospodarczej, obecnie realizowane są kolejne elementy założonego planu, w tym uzbrajanie strefy w niezbędne media: wodę, kanalizację, prąd, gaz, drogi.
Inwestycje wg branży
Inwestycje wg narodowości
| źródło: Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna – www.ksse.com.pl
Jaworznicki Obszar Gospodarczy to zespół terenów o dużej powierzchni położonych w bliskiej okolicy Elektrowni J-no III (od ul. Wojska Polskiego na północ, aż do obwodnicy na granicy z Sosnowcem przy outlecie odzieżowym, tuż przy węźle A4 z S1). JOG dysponuje łączną powierzchnią 325 ha, z czego 300 ha będzie możliwe do zagospodarowania. Około 25 ha pozostanie w „naturalnym”, niezmienionym stanie, stanowiąc m.in. ostoję dla wodnej i mokradłowej fauny i flory (obszar na północ od skrzyżowania ul. Wojska Polskiego i Mysłowickiej). Jaworzno na swojej powierzchni 152 km2 posiada w aż 36,7 proc. obszary leśne. Lasy w mieście zajmują powierzchnię 61 km2 (6100 ha). JOG to zaledwie około 300 ha terenów przemysłowych.
Cudzysłów powyżej nie jest przypadkowy – trudno o terenach wchodzących w skład JOG mówić, jako o obszarze naturalnym. Wystarczy zagłębić się w archiwalne mapy od czasów powojennych, by przekonać się, że wszystko tu zostało ukształtowane ludzką ręką. Nie znajdziemy już naturalnego podłoża gruntowego, gdyż zostało ono zniszczone przez działalność piaskowni w XX w. To, co tworzy aktualne podłoże, to usypane odpady z pobliskich, nieczynnych już kopalń – skała płonna, którą wypełniono wyrobiska po piaskowni. Nieudane rekultywacje wiązały się z nasadzeniami słabych gatunkowo drzew, które miały szybko porosnąć zdegradowany teren. Sporą powierzchnię zajmują również dawne osadniki wód kopalnianych. Dochodzą zaburzone stosunki wodne. Obszar został silnie przekształcony i zdegradowany wskutek działalności przemysłowej na wielką skalę. Czy nie jest logicznym zlokalizowanie tu znowu przemysłu? Z pewnością lepiej zlokalizować go tutaj, aniżeli na obszarach o faktycznej wartości przyrodniczej, czy na nieużytkach rolnych (kto wie, może nadchodzą czasy, iż rolnictwo powróci do łask?). To będzie sztandarowy przykład udanej transformacji obszarów poprzemysłowych przywracanych do ponownego obiegu gospodarczego. Zyska Gmina na sprzedaży działek i z podatków od wielkopowierzchniowych przedsiębiorstw – pieniądze trafią do budżetu na inwestycje, edukację, nowe projekty energetyczne, uzbrajanie kolejnych terenów, budownictwo mieszkaniowe itd.
Budowa infrastruktury priorytetem
W województwie śląskim tereny inwestycyjne są na wyczerpaniu. Dużych działek, które można zaoferować inwestorom, już brak. Nie mówiąc o takich, które dysponują dostępem do głównych arterii komunikacyjnych. Stąd uruchomienie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego – nieopodal autostrady A4, na skrzyżowaniu drogi ekspresowej S1 z DK79 i z aktywną linią kolejową – stanowi przedsięwzięcie o znaczeniu regionalnym.
| fot. Wodociągi Jaworzno
Głównym zadaniem, które stoi teraz przed miastem, jest budowa infrastruktury technicznej, obsługującej obszar gospodarczy. Chodzi głównie o szkieletowy układ drogowy, system odwodnieniowy, sieci wodociągowo-kanalizacyjne. Na uzbrojenie w sieci wod.-kan. pozyskano ze środków zewnętrznych już 100 mln zł dofinansowania. Trwają starania o zewnętrzne środki na modernizację ul. Wojska Polskiego i rozbudowę dróg (obwodnicy) o nowe, wyższe parametry jezdne. Dzięki budowie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej poprawi się jakość całego systemu odprowadzania wód w tym rejonie, tym samym ustaną problemy z kanalizacją przy ul. Energetyków i okolic. Często zgłaszane problemy przez mieszkańców i radnych z tej okolicy zostaną rozwiązane dzięki inwestycjom wod-kan w Jaworznickim Obszarze Gospodarczym.
Jaworznicki Obszar Gospodarczy jest wspólnym projektem Prezydenta Miasta i Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej SA. Działania wspierają gospodarcze agendy rządowe, zajmujące się rynkami zagranicznymi i odpowiadające za wielkie inwestycje międzynarodowe w Polsce. Warto zaznaczyć, iż już na obecnym etapie zgłaszają się kolejni inwestorzy, zainteresowani lokalizacją swych zakładów w obrębie JOG-u.
Przemysłowe serce Jaworzna – szansa dla krajowego automotive
Jaworznicki Obszar Gospodarczy ma olbrzymią szansę stać się tętniącym życiem, przemysłowym sercem Jaworzna. Z dziesiątkami nowoczesnych zakładów produkcyjnych i usługowych. Położonym z dala od osiedli mieszkaniowych (a więc nieuciążliwym), za to blisko źródła zasilania (elektrownia) i głównych szlaków komunikacyjnych.
Z szacunków Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej wynika, iż obszar będzie miał zdolność wygenerowania pomiędzy 10 a 12 tysięcy nowych miejsc pracy. Jego potencjał jest więc porównywalny z podstrefą gliwicką. Przypomnijmy, że pierwsza decyzja lokalizacyjna została zawarta na teren o pow. 118 ha pod budowę fabryki samochodów elektrycznych IZERA. Trwają kolejne rozmowy i ustalenia techniczne z inwestorami krajowymi oraz zagranicznymi zainteresowanymi budową swoich przedsiębiorstw w Jaworznie.
Prototyp samochodu elektrycznego Izera | fot. www.izera.pl
Do często wymienianego w serwisach gospodarczych Jawora, gdzie ulokowała się fabryka Mercedesa, już wkrótce może dołączyć Jaworzno. Oferta inwestycyjna będzie wymagająca, ale też ma zabezpieczyć mieszkańcom Jaworzna dobre, wysokopłatne miejsca pracy.
Warto zaznaczyć, iż ze wszystkich zatrudnionych jaworznian 47 proc. pracuje w przemyśle, aczkolwiek niekoniecznie w rodzinnym mieście. Aż jeden na każdych pięciu zatrudnionych jaworznian jest pracownikiem sektora energetyczno-wydobywczego. Każde poważniejsze zawirowanie w tej branży będzie niosło poważne skutki dla miasta oraz jego mieszkańców. Przypomnijmy, że proces likwidacji KWK Jan Kanty w latach 1999-2002 doprowadził do lawinowego wzrostu bezrobocia w mieście, które osiągnęło rekordowy wskaźnik 23 proc.
Jedynym środkiem zapobiegającym podobnym zjawiskom jest budowa silnego obszaru gospodarczego w oparciu o nowe, nieobecne dotąd w mieście branże. JOG stanowi w zamyśle inwestycję w przyszłość kolejnych pokoleń jaworznian – zapewnienie im warunków rozwoju i pracy w rodzinnym mieście. Jaworzno zaś stanie się nowym ośrodkiem wzrostu gospodarczego na granicy dwóch regionów.
W badaniach opinii publicznej, wykonanych w grudniu 2021 roku, utworzenie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego poparło 77,04 proc. mieszkańców Jaworzna.
Jaworznicki Obszar Gospodarczy w liczbach:
Powierzchnia całkowita: 325,6 ha
Powierzchnia nieruchomości inwestycyjnych (po odliczeniu obszarów zielonych i terenów zajętych przez infrastrukturę techniczną): ok. 260 ha
Ogólna powierzchnia lasów w Jaworznie: 6100 ha (36,7 proc.)
Powierzchnia terenów chronionych przyrodniczo w JOG: ok. 25 ha
Potencjalna liczba nowych miejsc pracy po pełnym zagospodarowaniu: 10.000-12.000
Przewidywane roczne przychody do Gminy z tyt. podatków gruntowych: ok. 60 mln zł (po pełnym zagospodarowaniu działek)
RED
Wizualizacja fabryki Izery na terenie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego | fot. Materiały UM Jaworzno / ElectroMobility Poland
