Prawie 200 zdjęć znakomitych fotografów z naszego regionu znalazło się w albumie “Śląska Fotografia Artystyczna”, wydanym przez Fundację Wielki Człowiek, pod redakcją Wojciecha Kukuczki, syna słynnego himalaisty Jerzego Kukuczki.
Fotografie powstawały na przestrzeni ponad 170 lat. Obrazują ludzi w ich codzienności, historie opowiedziane w niezwykły sposób, prozaiczne przedmioty czy miejsca, które dla wielu osób mogą być brzydkie, tymczasem na fotografiach nabierają niezwykłego wyrazu.
Pomysł na stworzenie tej publikacji zrodził się wiele lat temu, gdy pisząc pracę magisterską o śląskiej fotografii, odnalazłem pozycję “Formy i Ludzie” znakomitego teoretyka fotografii Alfreda Ligockiego – napisał dr Wojciech Kukuczka we wstępie. Pomyślałem, że taka publikacja zestawiająca naszych rodzimych fotografików jest niezwykle cenną pozycją, która porządkuje i podkreśla wagę wkładu naszego regionu w historię fotografii – zaznacza i dodaje, że od czasu wydania książki Ligockiego (1988 rok) wiele się zmieniło.
Na ponad 270 stronach albumu są zamieszczone XIX-wieczne zdjęcia Wilhelma von Blandowskiego i artystów, których działalność przypada już na XX i XXI wiek: Michała Cały, Waldemara Jamy, Andrzeja B. Górskiego, Wojciecha Prażmowskiego i Rafała Milacha, a także nieżyjących już Jerzego Lewczyńskiego, Zofii Rydet i Anny Chojnackiej.
W albumie jest też ważny jaworznicki akcent. W gronie wybitnych fotografów znalazł się pochodzący z Jaworzna dr hab. Jakub Byrczek. W komentarzu do jego zdjęć znani krytycy, dr Adam Sobota i dr Krzysztof Jurecki, stwierdzili między innymi, że prace artysty nadały nowy charakter polskiej fotografii lat 80. XX wieku. A to wszystko dzięki poszukiwaniom w potencjalnie banalnych przedmiotach czy fragmentach “zwykłej” rzeczywistości.
Nie spodziewałem się takiego wyróżnienia. Zarówno w okręgu śląskim, jak i w całym Związku Polskich Artystów Fotografików jest przecież wielu utalentowanych twórców, których zdjęcia są godne uwagi – powiedział nam Jakub Byrczek. W albumie znalazły się m.in. fotografie z mojego pierwszego cyklu “Przedfakty”, a także zdjęcia z cyklu “Wszystko co jest, ma swoje miejsce i światło” – dodał. Pan Jakub jest zwolennikiem fotografi i tradycyjnej, wykonywanej minimalnymi narzędziami, jak np. camera obscura. Sporą część jego twórczości zajmuje fotografia otworkowa.
Pasja do fotografowania towarzyszy mu od dzieciństwa (zdjęcia robił też jego tata). Jeszcze na studiach związał się z Gliwickim Towarzystwem Fotograficznym, a w 1982 roku uzyskał dyplom artysty fotografika ZPAF. W tym samym roku rozpoczął pracę jako nauczyciel akademicki i pracownik naukowy na Uniwersytecie Śląskim. Pracuje tam do dziś. Uczy też fotografii w szkołach.
W 1988 roku Jakub Byrczek został kuratorem Galerii Fotografii Śląskiego Okręgu ZPAF (w latach 1997-2005 był też prezesem tego okręgu). W 1993 roku, m.in z jego inicjatywy, powstała w Górnośląskim Centrum Kultury Galeria Fotografi i “Pusta” (obecnie ma ona swoją siedzibę w Jaworznie i w swojej nazwie zyskała dopisek “ciąg dalszy”). Jaworznianin realizuje też dwa autorskie projekty pn. “Żywy Skansen Fotografii” i “Szkoła widzenia”, w których bierze udział kilkudziesięciu fotografów z całego regionu.
Jakub Byrczek to znakomity i doświadczony fotograf, który ma duży wpływ na rozwój śląskiej fotografii i polskiej kultury – podkreśla Arkadiusz Ławrywianiec, prezes Okręgu Śląskiego ZPAF. Co ważne, od lat swoim doświadczeniem dzieli się też z młodymi adeptami fotografii i organizuje liczne wystawy artystów z Polski i zagranicy – dodaje.
Album “Śląska Fotografia Artystyczna” można kupić m.in. przez internet za pośrednictwem strony www.slaskafotografiaartystyczna.pl.
Tekst: Anna Zielonka-Hałczyńska
