Pracownia modelarska działająca przy Światowym Stowarzyszeniu Lotników Polskich chce z okazji 100-lecia odzyskania Niepodległości Polski oraz 100-lecia Polskich Sił Powietrznych zbudować makiety samolotów, którymi w okresie 20-lecia międzywojennego latał m.in. jaworznianin Karol Pniak.
W tamtych czasach, z okazji świąt państwowych, organizowano lotnicze pokazy. Do prezentacji wybierano najlepszych lotników, którzy organizowali się w kilkuosobowe zespoły. Jedną z najlepszych grup akrobacyjnych była tzw. “Trójka Bajana”, w skład której wchodzili piloci: kpt. Jerzy Bajan, por. Bronisław Kosiński, plut. Stanisław Macek oraz kpr. Karol Pniak. Piloci zasłynęli z akrobacji zespołowej wykonywanej na trzech samolotach PWS-A, których skrzydła były połączone dwumetrowymi odcinkami taśmy parcianej. Zespół wykonywał pięciominutowy program akrobacyjny, a następnie piloci lądowali swoimi maszynami i demonstrowali, że taśmy nie były zerwane. Były to trudne, niebezpieczne, ale niezwykle efektowne akrobacje. Dzisiaj podobne wyczyny udały się tylko grupie akrobatycznej “Żelazny”. Grupa jaworznickich pasjonatów modelarstwa postanowiła przygotować właśnie repliki samolotów “Trójka Bajana”.
Zbudujemy trzy makiety samolotów PWS-A w skali 1:3, czyli rozpiętość skrzydeł 2,9 metra, a długość kadłuba 2,3 metra. Modele przygotowane będą na podstawie dokumentacji zdjęciowej oraz rysunków technicznych opracowanych w systemie CAD przez firmę ARCHETYPON z Jaworzna specjalizującą się w modelach 3D i animacjach. Podstawowym materiałem, z którego będą wykonane samoloty, jest styrodur poddany obróbce maszynami CNC, ale też z płótna, metalu, drewna. Dla figurek lotników zostaną uszyte kombinezony, pilotki, rękawice, szaliki. Z racji tego, że modele są w małej skali (czyli duże) będziemy się starali zachować jak największą wierność względem oryginału. Waga takiego modelu to ok. 6-8 kilogramów – mówi o szczegółach pomysłu Paweł Ogórek, modelarz, jeden z pomysłodawców wystawy.
Modele będą połączone 66-centymetrowymi odcinkami taśm i całość o długości 10 metrów zawiśnie w hallu głównym jaworznickiej Galeny. Ponadto modelarze planują wydać komiks z historią lotników opatrzony rysunkami Jarosława Wróbla. Znajdzie się tam także rozmowa z historykiem i liderem grupy akrobatycznej “Żelazny” na temat stopnia trudności takiego pokazu. Dołączony do tego będzie model kartonowy PWS-A. Komiks z dodatkami byłyby rozdawany uczniom z podstawówek oraz szkół średnich podczas zajęć w Galenie. Dla wszystkich zainteresowanych będzie też czynny tzw. kiosk multimedialny, gdzie na monitorze prześledzić będzie można wiele informacji o samolotach.
W to przedsięwzięcie zaangażowali się nie tylko modelarze, ale również Adrian Rams, historyk z Muzeum Miasta Jaworzna, czuwający nad merytoryczną stroną publikacji, a także specjalizujący się w historii wojskowości i problematyce lotniczej prof. Andrzej Olejko.
Uroczyste otwarcie wystawy zaplanowano na 16 września podczas obchodów Chwalebnych Dziejów Lotnictwa organizowanych przez Światowe Stowarzyszenie Lotników Polskich.
Całe to przedsięwzięcie wymaga nakładów finansowych, powinniśmy zamknąć się w kwocie 60 tys. zł. Zamierzamy te środki pozyskać poprzez zbiórkę publiczną, dlatego zwracamy się z prośbą do mieszkańców Jaworzna oraz firm lokalnych o wsparcie naszego projektu. Pieniądze należy wpłacać na konto Banku Spółdzielczego Jaworzno, nr konta 16 8445 0007 0000 0000 2886 0001 z dopiskiem 100-lecie polskich skrzydeł “Trójka Bajana” – informuje Paweł Ogórek.
Tekst: Ewa Szpak
