Franciszek Schatanek, Klemens Gryfita, Robert Doms. Życiorysy tych i wielu innych postaci, które w znaczący sposób przysłużyły się naszemu miastu, znajdą się w powstającym właśnie Jaworznickim Słowniku Biograficznym. Publikacja ma zawierać biogramy zarówno jaworznian, jak i innych osób, które na trwałe wpisały się w jaworznicką historię. Co ważne, notki biograficzne będą dotyczyć również tych mieszkańców naszego miasta, którzy poprzez wkład w historię, kulturę i naukę naszego kraju stali się ambasadorami naszej lokalnej społeczności.
Inicjatorką stworzenia słownika jest jaworznicka historyczka Maria Leś-Runicka, a całym przedsięwzięciem kieruje Miejska Biblioteka Publiczna w Jaworznie.
– Powstał zespół redakcyjny, który będzie tworzyć notki biograficzne, a także czuwać nad ich powstawaniem pod względem merytorycznym i językowym. Członkowie redakcji reprezentują różne dziedziny naukowe – informuje Monika Rejdych, dyrektorka jaworznickiej MBP.
W zespole, obok Marii Leś-Runickiej, są także Iwona Brandys, historyk i krytyk sztuki, zajmująca dziedzictwem artystycznym i architektonicznym Jaworzna, Maciej Banasik, filozof, pasjonujący się m.in. genealogią mieszkańców miasta, dr Marek Grabski, etnolog etnograf, dyrektor Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie, dr Karin Wawrzynek, germanistka o specjalizacjach literaturoznawstwo i kulturoznawstwo, a także historyk i bibliotekarz, pracująca w jaworznickiej książnicy. Korektę stylistyczną słownika powierzono filologowi języka polskiego Małgorzacie Cichy. Koordynatorem zespołu jest Tatiana Swiridowa, kierownik Działu Informacji Regionalnej Miejskiej Biblioteki Publicznej.
Jak zaznacza Monika Rejdych, Jaworznicki Słownik Biograficzny będzie wydawnictwem ciągłym i otwartym. Będzie wydawany tomami.
– Planujemy, aby pierwszy z nich ukazał się już w przyszłym roku z okazji 120-lecia nadania Jaworznu praw miejskich – dodaje i zaznacza, że inicjatywa stworzenia słownika spotkała się z uznaniem środowiska bibliotekarskiego w naszym regionie.
Prace nad powstaniem pierwszego tomu już trwają i, co ważne, nie zostały przerwane nawet w czasie pandemii. Zespół działa zdalnie i jego członkowie są ze sobą w stałym kontakcie.
– W publikacji znajdą się życiorysy wybitnych i ważnych dla Jaworzna osób, budujących społeczność lokalną i mających wpływ na rozwój kultury miasta. Będą to m.in. literaci, nauczyciele, twórcy architektury, sztuki nieprofesjonalnej i samorządowcy – informuje Karin Wawrzynek, której powierzono kierownictwo całego projektu. – Każdy z członków zespołu, według własnego uznania i hierarchii ważności, przygotowuje swoje propozycje najważniejszych, zasłużonych dla miasta osób, których biogramy powinny znaleźć się w pierwszym tomie – dodaje.
Słownik ukaże się zarówno w wersji książkowej, jak i elektronicznej. Notki biograficzne będą dotyczyć również osób żyjących, choć w zespole zdania na ten temat były podzielone. Ostatecznie zdecydowano jednak, aby w słowniku ująć również tych jaworznian, którzy wciąż działają i tworzą. Maria Leś-Runicka podkreśla skromnie, że nie ona pierwsza zabiegała o stworzenie katalogu ważnych dla Jaworzna nazwisk. Ale to właśnie ona przedstawiła ten pomysł na jednej z sesji Rady Miejskiej.
– Uważam, że to bardzo ważne, aby upamiętnić zasłużone postacie, zarówno rodowitych jaworznian, jak i osoby spoza miasta, które zostawiły w Jaworznie istotny ślad – tłumaczy historyczka. – Osób, wartych odnotowania w słowniku, jest naprawdę sporo. Sylwetki wielu z nich poznałam podczas mojej pracy naukowej. W ten sposób zebrała się duża ilość materiału i doszłam do wniosku, że warto tę wiedzę rozpowszechnić – zaznacza.
W podobnym tonie wypowiadają się też inni członkowie zespołu.
– Bardzo się cieszę, że moje rodzinne miasto zdecydowało się zainaugurować ten projekt – podkreśla Maciej Banasik. – Pamięć jest fundamentem każdej tożsamości, szczególnie tej regionalnej. W dobie powolnej erozji lokalnych więzi takie inicjatywy są szczególnie ważne – zaznacza.
A tak rolę słownika widzi Iwona Brandys:
– Mam nadzieję, że uda się stworzyć pozycję pełniącą funkcje podręcznego kompendium wiedzy, po które z chęcią sięgnie każdy mieszkaniec Jaworzna. Wierzę też, że interdyscyplinarność naszego zespołu redakcyjnego i doświadczenie zawodowe wpłyną na stworzenie różnorodnego oblicza naszego miasta, które przecież zostało zbudowane i jest reprezentowane poprzez liczną rzeszę utalentowanych, pracowitych, pełnych pasji i odwagi, wybitnych osobowości – stwierdza.
Do zespołu chętnie dołączył też dr Marek Grabski.
– Wierzę, że słownik będzie wydawnictwem o charakterze ciągłym, nie skupiającym się wyłącznie na osobach, których biogramy są już domknięte. W publikacji zapewne znajdzie się miejsce dla współcześnie żyjących twórców kultury, naukowców, społeczników czy polityków, a także wielu innych osób których praca, czy działalność jest powszechnie uznana i ceniona, służąc tym samym rozwojowi i znaczeniu naszego miasta. Będzie to zatem wydawnictwo nie tylko przybliżające przeszłość, lecz budujące naszą wspólną historię – komentuje.
Członkowie zespołu zachęcają też innych mieszkańców naszego miasta, by przyłączyli się do tworzenia biogramów. Zapraszają do współpracy np. pracowników muzeów, a także mieszkańców, którzy znają życiorysy zasłużonych osób, np. członków swojej rodziny.
Wydanie słownika sfinansuje miasto. Niewykluczone, że w przyszłości biblioteka będzie się też starać o środki zewnętrzne.
Anna Zielonka-Hałczyńska
