Jubileuszowy koncert
Świątecznym koncertem Dom Kultury im. Zdzisława Krudzielskiego w Szczakowej rozpoczął 19 stycznia świętowanie swoich 90 urodzin.
Na początek, wszystkim licznie przybyłym gościom i mieszkańcom, noworoczne życzenia złożyli Tadeusz Kaczmarek, zastępca prezydenta Jaworzna oraz Sebastian Kuś, dyrektor Miejskiego Centrum Kultury i Sportu. Podkreślali, że ważne jest, aby mieszkańcy zawsze mówili o tym miejscu jako o swoim domu kultury, by często się tu spotykali i korzystali z bogatej oferty zajęć.
Placówka od lat była centrum życia kulturalnego – najpierw miasta Szczakowa, a od 1956 r., po przyłączeniu do Jaworzna – dzielnicy. Budynek został otwarty 2 grudnia 1928 r. z inicjatywy Zdzisława Krudzielskiego.
W 2001 r. zabiegałem o to, aby ten obiekt nosił imię tego patrona. Udałem się do Krakowa na ul. Poselską, gdzie miałem zaszczyt poznać i prosić o zgodę najstarszą córkę Zdzisława Krudzielskiego, panią Aleksandrę Górską – wspominał Tadeusz Kaczmarek.
Ten jubileusz to dla nas wyzwanie i jestem przekonany, że sprostamy temu zadaniu, mamy tu wspaniałych pracowników, którzy w funkcjonowanie tej palcówki wkładają serce – podkreślił Sebastian Kuś, który przy okazji zdradził, jaka przeszłość łączy go z tą placówką.
Jeszcze jako uczeń szkoły podstawowej, miałem przyjemność wystąpić na deskach tej sceny z grupą śp. pani Anny Stelmachów. Było to bardzo niezwykłe i ważne przeżycie. Nawet mi się nie śniło, że po latach przyjedzie mi kierować tą placówką. To dla mnie zaszczyt i przyjemność, zwłaszcza, że sprawuję tę funkcję w tak ważnym dla szczakowskiego Domu Kultury roku – stwierdził.
Koncert “Serdecznie życzenia” nawiązywał do Bożego Narodzenia, a wystąpili: solistka Paulina Kurkowska, młodzi adepci sekcji fortepianu działającej przy placówce oraz chóry z Państwowej Szkoły Muzycznej, “Sokół” i Gospel Wings.
Później wszystkich zaproszono na lampkę szampana oraz na przygotowaną przez Muzeum Miasta Jaworzna wystawę fotografii dotyczących kolei i miejsc związanych ze Szczakową.
Uroczystości 90-lecia podzielone zostały na kilka etapów, gdyż, jak podkreślała Agata Stelmachów, kierownik zespołu obiektów kulturalnych w MCKiS, nie sposób by było podczas jednego spotkania pokazać wszystko to, czym dom kultury może się pochwalić.
Przeszłość i perspektywy
Koncertowi otwierającemu jubileusz 90-lecia Domu Kultury w Szczakowej towarzyszyła wystawa i promocja książki “170 lat Kolei Krakowsko-Górnośląskiej w Szczakowej” wydanej przez Muzeum Miasta Jaworzna.
Chociaż 170 rocznica przejazdu pierwszego pociągu na linii Kraków-Mysłowice minęła w zeszłym roku, połączenie tej publikacji z uroczystością w domu kultury nie było przypadkowe.
W książce jest opisany wątek łączący Polskie Towarzystwo Gimnastyczne “Sokół” z historią kolei. Kiedyś w miejscu domu kultury odbywały się zloty trzech “Sokołów”. Dzięki dogodnemu połączeniu kolejowemu do Szczakowej przyjeżdżali druhowie z Prus i zaboru rosyjskiego i uczestniczyli we wspólnych pokazach i imprezach okolicznościowych – wyjaśnia Adrian Rams, autor książki.
fot. Ewa Szpak | Z autorem publikacji i dyrektorem muzeum (obaj z prawej) można było porozmawiać w miniony piątek w Domu Kultury w Szczakowej
Publikacja ma charakter popularnonaukowy i albumowy. Zawiera dużo zdjęć nigdzie wcześniej niepublikowanych. Dużo fotografii pochodzi ze zbiorów Muzeum Miasta Jaworzna, a te jeszcze nieznane udało się zdobyć w trakcie kwerendy w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej i z Narodowego Archiwum Cyfrowego. Są to pocztówki dotyczące trójkąta Trzech Cesarzy, przejścia granicznego kolejowego na Jęzorze, na Wysokim Brzegu.
Bardzo ciekawe jest zdjęcie, jak wyglądał Trójkąt Trzech Cesarzy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, gdzie widać jeden dodatkowy most pomiędzy linią kolejową górnośląską do Mysłowic, a pomiędzy tym mostem, który pokonuje się, dojeżdżając do Jęzora – zdradza autor książki.
60-stronicowa publikacja zaczyna się historią z lat 30. XIX wieku, kiedy pojawił się pierwszy pomysł linii kolejowych na ziemiach polskich. Podejmuje sprawy związane z rozwojem kolejnictwa w Szczakowej w aspekcie przeszłości, teraźniejszości oraz przyszłości. W kwestii teraźniejszości i perspektyw znajduje się w książce krótka diagnoza dotycząca stanu obecnego, czyli położenia samej dzielnicy Szczakowej i wykorzystania potencjału kolejowego, który w niej tkwi. Aktualnie na paru kilometrach odcinka kolejowego E-30 trwają prace remontowe.
W ramach tych prac budowane są dwa wiadukty przy ulicach: Bukowskiej i Ks. Mroczka na granicy Pieczysk i Ciężkowic. Modernizacja obejmuje też remont torowisk i struktury samego dworca w Szczakowej. Będzie zabudowana winda do obsługi dla pasażerów, przebudowane perony, dostosowane do obsługi osób niepełnosprawnych. W to wszystko również wpisuje się projekt gminy, czyli Miejskie Centrum Integracji Transportu. Chcemy skończyć z tymi pracami tak samo, jak przewiduje kolej, czyli do czerwca 2020 roku – powiedział Tadeusz Kaczmarek, wiceprezydent Jaworzna.
Książkę “170 lat Kolei Krakowsko-Górnośląskiej w Szczakowej” można nabyć w muzeum.
Ponad 170 lat z koleją
Od ponad 170 lat historia Szczakowej ściśle związana jest z koleją. Historycy nie mają wątpliwości co do tego, że położenie dzisiejszej dzielnicy Jaworzna w punkcie, gdzie krzyżowały się trasy kolejowe, łączące stolice ówczesnych europejskich mocarstw, czyli Wiednia, Petersburga i Berlina, pozytywnie wpłynęło na losy i rozwój tej części miasta. Pierwszy pociąg przejechał tędy w październiku 1847 r. Jechał z Krakowa do Mysłowic. Sąsiedztwo dworca kolejowego zadecydowało o budowie ważnych zakładów. Chodzi tu m.in. o garbarnię, cementownię i hutę szkła.
Życie dzielnicy długo koncentrowało się wokół kolei. Na szczakowskim dworcu działała poczta, restauracja czy urząd celny. Z biegiem lat znaczenie kolei malało, a na budynku dworca wyraźnie zaznaczał się upływ czasu. Ostatni większy remont dworca w Szczakowej przeprowadzono w latach osiemdziesiątych XX wieku. Niestety, dziś budynek stoi właściwie pusty. Nieuporządkowane kwestie własnościowe nie pozwalają na to, by przeprowadzić tam gruntowny remont. Trwają jednak żmudne prace, które mają wyprostować prawne zawiłości związane z obiektem.
Dziś jaworznianie mogą śledzić prace, jakie trwają na linii kolejowej E 30. Modernizację odcinka Trzebinia-Jaworzno Szczakowa prowadzą PKP Polskie Linie Kolejowe. Po zakończeniu prac najszybsze pociągi pokonają trasę z Katowic do Krakowa w godzinę. Dziś taka podróż trwa średnio dwa razy dłużej. Czas podróży skróci się głównie dlatego, że dobra infrastruktura pozwoli, by pociągi osiągały prędkość nawet do 160 km/h.
Na stacji Jaworzno Szczakowa trwają prace związane z przebudową peronów nr 2 i nr 3 oraz obiektów inżynieryjnych. Perony zostaną podwyższone, co znacznie ułatwi podróżnym wsiadanie i wysiadanie z pociągów oraz będą dostosowane do potrzeb osób o ograniczonych możliwościach poruszania się. Dojście na perony zapewni przejście pod torami, które obecnie jest w przebudowie. Przejście zostanie wyposażone w dwie windy (od strony miasta i na peron 2) – informuje Jacek Karniewski, rzecznik prasowy PKP PLK.
To nie koniec zmian. Na peronach zostaną zamontowane nowe, większe wiaty, ławki i gabloty informacyjne. Będzie nowe nagłośnienie i wyświetlana na tablicach informacja dla podróżnych. Stacja w Jaworznie Szczakowej oraz przystanki osobowe w Jaworznie Ciężkowicach i Balinie będą przystosowane do obsługi osób niepełnosprawnych.
Do modernizacji placu przed dworcem przygotowuje się miasto. Zgodnie z planami ma tu powstać Miejskie Centrum Integracji Transportu. To będzie wygodne centrum przesiadkowe, które ma zachęcać do tego, by jaworznianie częściej stawiali na komunikację publiczną, rowery i kolej. Na placu przed dworcem powstaną perony autobusowe. Przybędzie parkingów dla samochodów i rowerów. Będą też toalety i miejsca, gdzie prowadzić można małą gastronomię czy saloniki prasowe. Władze Jaworzna liczą na to, że przebudowa tej części dzielnicy będzie swoistym motorem dla dalszego rozwoju Szczakowej.
Tekst: Ewa Szpak, Grażyna Dębała
