O mieście i jego korzeniach, o jaworznickiej kulturze, zabytkach, o tym, jak na przestrzeni lat zmieniało się postrzeganie Jaworzna. O tym wszystkim dyskutowali uczestnicy konferencji pt. „Jaworzno-kierunek dziedzictwo (tożsamość, zabytki, kultura)”, zorganizowanej w czwartek, 21 października, z okazji 120-lecia nadania praw miejskich.
Wydarzenie odbyło się w sali teatralnej budynku Sokoła, w Centrum. Konferencję zorganizowało Towarzystwo Przyjaciół Miasta Jaworzna we współpracy z Urzędem Miejskim w Jaworznie, Muzeum Miasta Jaworzna i ATElier Kultury. – Warto pamiętać o swoich korzeniach, o tym, skąd pochodzimy, co jest naszym zapleczem. Bowiem to, co było kiedyś, doświadczenia naszych przodków, dają nam stabilne podstawy do dalszego rozwoju i podążania we właściwym kierunku – podkreśla Magdalena Ossysek, prezes TPMJ.
Podczas spotkania prelekcje wygłosili m.in. historycy sztuki, kulturoznawcy czy etnografowie. Konferencję poprowadzili Iwona Brandys z Muzeum Miasta Jaworzna i TPMJ oraz dr Marek Grabski, wieloletni dyrektor Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie, reprezentujący Stowarzyszenie Muzeów na Wolnym Powietrzu.
– Nie mieliśmy ambicji przedstawienia kompendium wiedzy o Jaworznie. Chcieliśmy natomiast zaprezentować tematy rzadkie, unikatowe, pokazać, że nasze miasto było przedmiotem zainteresowań badawczych już od końca XIX wieku – tłumaczy Iwona Brandys. – Niemniej nasilenie badań etnograficznych, historycznych, zabytkoznawczych, socjologicznych i archeologicznych przypadło na lata 60. XX wieku. Materiał ten był na tyle interesujący, że należało go zebrać i zaprezentować właśnie z okazji 120-lecia nadania praw miejskich Jaworznu – dodaje.
O przynależności etnograficznej i kulturowej jaworznian, czyli mieszkańców młodego miasta, opowiedział zebranym dr Marek Grabski. Iwona Brandys przedstawiła problematykę dotyczącą barokowego obrazu Matki Bożej Passawskiej. O ostatnim plenerze malarskim przy Hucie Szkła Okiennego „Szczakowa” mówiła dr Bernadeta Stano z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Dr Robert Garstka z Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach podjął się tematyki, dotyczącej lokalizacji Jaworzna na styku Małopolski i Górnego Śląska i związanej z tym tożsamości kulturowej jego mieszkańców. Karolina Fidyk z Małopolskiego Instytutu Kultury rozważała z kolei kwestie tego, jak udostępniać mieszkańcom i turystom dziedzictwo i historię Jaworzna.
Piotr Burczy z jaworznickiego MMJ przedstawił opracowane przez siebie zestawienie źródeł opisujących Górę Grodzisko, a Adrian Rams, również z MMJ opowiedział zebranym o Ignacym Mościckim, Stefanie Ossowskim, Janie Kantym Steczkowskim, Arturze Benisie i Zdzisławie Krudzielskim. To im Jaworzno zawdzięcza odbudowę i rozwój przemysłu po 1918 roku.
Duże zainteresowanie wzbudziła również prelekcja dr Doroty Jędruch z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ekspertka opisała działania Pracowni Badań Socjologicznych Muzeum Narodowego w Krakowie, kierowanej przez prof. Tadeusza Gołaszewskiego. Pracownicy ośrodka prowadzili w latach 60. XX wieku diagnozę potrzeb kulturalnych kilku miejscowości w woj. krakowskim.
– Rozpoczęto wówczas współpracę z Jaworznem. W archiwum MNK zachowały się film „Muzealny rekonesans”, będący prezencją wstępnej fazy tych badań, oraz dokumenty ujawniające okoliczności jego powstania – tłumaczyła, prezentując fragmenty nakręconego w 1963 roku obrazu.W j
aworznickiej konferencji uczestniczyli także przedstawiciele władz miejskich i rozmaitych stowarzyszeń, nauczyciele i uczniowie jaworznickich szkół oraz mieszkańcy, zainteresowani historią swojego miasta.
Historyczna konferencja była częścią obchodów jubileuszu Jaworzna. Wcześniej odbyła się premiera Jaworznickiego Słownika Biograficznego, prezentacja bonu jubileuszowego „120 jaworów” i koncert zorganizowany przez orkiestrę Archetti.
Anna Zielonka-Hałczyńska
Konferencja historyczna odbyła się w sali teatralnej ATElier Kultury | fot. Anna Zielonka-Hałczyńska
