Koncert jubileuszowy, promocja słownika zasłużonych jaworznian, konferencja na temat jaworznickiego dziedzictwa. Te i wiele innych wydarzeń odbędzie się w naszym mieście z okazji zbliżającego się 120-lecia nadania mu praw miejskich. Obchody jubileuszu rozpoczną się w połowie września.

Najpierw, 16 września, o godz. 11 i 17 odbędą się spotkania, promujące pierwszy tom Jaworznickiego Słownika Biograficznego. Wydarzenie to odbędzie się w głównej siedzibie Miejskiej Biblioteki Publicznej. We wtorek, 21 września, czyli dokładnie w 120. rocznicę otrzymania przez Jaworzno praw miejskich, nastąpi prezentacja jaworznickiego banknotu kolekcjonerskiego, wydanego właśnie z okazji święta miasta. Banknot zostanie zaprezentowany w Zespole Szkół Ogólnokształcących na Podłężu.

Z kolei w niedzielę, 26 września, jaworznianie wysłuchają koncertu Orkiestry Kameralnej Miasta Jaworzna „Archetti”, Orkiestry Rozrywkowej Miasta Jaworzna „eM Band” i solistów. Gala odbędzie się w Hali Widowiskowo-Sportowej MCKiS w Centrum. Początek o godz. 18. Impreza nie jest biletowana, ale, aby się na niej pojawić, trzeba najpierw odebrać specjalną wejściówkę. Będzie można ją otrzymać w siedzibie ATElier Kultury przy ul. Mickiewicza 2. Wejściówki będą dostępne od 10 września. Ważnym wydarzeniem jest też konferencja naukowa pt. „Jaworzno – kierunek dziedzictwo (tożsamość, zabytki, kultura)” zaplanowana na 21 października o godz. 10 w sali teatralnej ATElier Kultury w Jaworznie.

W planach są też imprezy towarzyszące. 10 listopada o godz. 16:00 w sali teatralnej Młodzieżowego Domu Kultury na Osiedlu Stałym odbędzie się uroczystość nadania wyższego stopnia oficerskiego lotnikowi śp. Karolowi Pniakowi. Będzie ona połączona z projekcją filmu pt. „Kosa” i z wystawą pamiątek po słynnym pilocie. Natomiast 11 listopada o godz. 9. odbędzie się w kolegiacie pw. św. Wojciecha i Katarzyny msza św. w intencji ojczyzny i mieszkańców Jaworzna.

Program obchodów uzupełniają także liczne wystawy, spotkania, lekcje multimedialne, warsztaty plastyczne i inne wydarzenia, których inicjatorami są jednostki kultury, organizacje, stowarzyszenia, placówki edukacyjne, mieszkańcy Jaworzna – informują jaworzniccy urzędnicy. – Plan obchodów może jednak ulec zmianie ze względu na sytuację epidemiczną – dodają.

Jaworzno uzyskało prawa miejskie 21 września 1901 roku, jednak pierwsze wzmianki o jaworznickiej osadzie pochodzą z pierwszej połowy XIII wieku. W 1238 roku biskup Wisław z Kościelca nadał przywilej benedyktynkom ze Staniątek. W dokumencie zwalniał wsie, należące do zakonu, z dziesięciny kościelnej.

Najwięcej informacji z czasów średniowiecza dotyczy jaworznickiej parafii. O jej istnieniu dowiadujemy się z zapisów, pochodzących z 1335 roku. Najpierw swoim zasięgiem obejmowała Szczakową, Ciężkowice, Jaworzno i przez pewien czas Porąbkę. W pierwszej połowie XVI wieku dołączyły Długoszyn, Jeleń i Byczyna, a około 1610 roku na parafialnej mapie pojawiła się też Dąbrowa.

Po rozbiorach Jaworzno i jego okolice znalazły się w zaborze austriackim i stały się częścią Galicji Zachodniej. Za czasów rządów napoleońskich jaworznickie wsie wchodziły w skład Księstwa Warszawskiego, a po klęsce Napoleona znalazły się w granicach Rzeczpospolitej Krakowskiej. Po po upadku rewolucji w 1846 roku wcielono je, wraz z całą Galicją, do Austrii. Jaworzno zyskało prawa miejskie jeszcze pod rządami Austriaków.

Obecnie jest 13. pod względem wielkości miastem w Polsce i liczy ponad 90 tys. mieszkańców.

Od początku tym, co charakteryzowało jaworznickie ziemie, było oczywiście górnictwo. Najpierw wśród kopalnych skarbów królowały srebro, ołów, i cynk. Wydobywano więc galenę i galman. Pierwsza na polskich ziemiach kopalnia węgla kamiennego została uruchomiona w Szczakowej w 1766 roku. Kolejne zakłady górnicze powstawały w wielu miejscach w okolicy. Najważniejszą, i do tej pory istniejącą kopalnią, była ta, nazwana Fryderykiem Augustem (dzisiaj to szyb Piłsudski, który obecnie jest częścią ZG Sobieski). Na początku XX wieku Jaworzno postawiło na energetykę. Obecnie nasze miasto wyróżnia się innowacyjnością i elektromobilnością. To właśnie w Jaworznie ma powstać pierwsza w Polsce fabryka samochodów elektrycznych marki Izera.

Anna Zielonka-Hałczyńska

W tym roku Jaworzno obchodzi piękny jubileusz | fot. Andrzej Pokuta

Zobacz także: